De littera Y (Virgile, Apocryphes, éd. Brant, Strasbourg Grüninger 1502, fA11v)
Notice précédente Notice n°120 sur 120
Analyse
1. L’image illustre le texte suivant, qui figure sur la page en regard, au folio A12r (en fin de volume) :
Littera pythagoræ discrimine secta bicorni.
Humanæ vitæ speciem præferre videtur.
Nam via virtutis dextrum petit ardua callem.
Difficilemque aditum primum spectantibus offert :
Sed requiem præbet fessis in vertice summi.
Molle ostentat iter via lata : sed ultima meta
Præcipitat captos: voluitque per ardua saxa.
Quisquis enim duros casus virtutis amore
Vicerit: ille sibi laudemque decusque parabit.
At qui desidiam: luxumque sequetur inertem:
Dum fugit oppositos incauta mente labores.
Turpis inopesque simul miserabile tranfigit ævum.
[La lettre de Pythagore est divisée en deux cornes. Elle semble suivre l'apparence de la vie humaine. Car le chemin de la vertu est un chemin escarpé à droite. Il propose une approche difficile à ceux qui le recherchent pour la première fois. Mais il donne du repos aux fatigués au sommet. Le chemin de gauche offre une route agréable : mais l'étape finale précipite les captifs, et tortille à travers les rochers escarpés. Quiconque aura triomphé des dures épreuves par amour de la vertu, se préparera louanges et honneurs. Mais celui qui suit la paresse et le luxe sans effort, tandis qu'il fuit avec un esprit insouciant les épreuves qui se présentent à lui, c'est méprisable et pauvre qu'il parvient au terme de sa misérable vie.]
Ce texte est suivi d’un second développement :
4. NAI KAI OY PYTHAGORIKON
Est et Non cuncti monosyllaba nota frequentant.
His demptis nil est, hominum quod sermo volutet.
Omnia in his et ab his sunt omnia, sive negoti
sive oti quicquam est, seu turbida sive quieta.
Alterutro, pariter nonnumquam, saepe seorsis
obsistunt studiis, ut mores ingeniumque,
ut faciles vel difficiles contentio nancta est.
Si consentitur, mora nulla intervenit « est est » :
sin controversum, dissensio subiciet « non ». Hinc
fora dissultant clamoribus, hinc furiosi
iurgia sunt circi, cuneati hinc laeta theatri
seditio, et tales agitat quoque curia lites.
Coniugia et nati cum patribus ista quietis
verba serunt studiis salva pietate loquentes.
Hinc etiam placidis schola consona disciplinis
dogmaticas agitat placito certamine lites.
Hinc omnis certat dialectica turba sophorum.
Est lux: estne dies ergo ? Non convenit istuc.
Nam facibus multis aut fulgeribus quotiens lux
est nocturna homini, non est lux ista diei.
Est et non igitur, quotiens lucem esse fatendum est
sed non esse diem. Mille hinc certamina surgunt,
hinc pauci multi quoque talia conmeditantes
murmure concluso rabiosa silentia rodunt.
Qualis vita hominum, duo quam monosyllaba versant !
2. Folio A11 verso.
Informations techniques
Notice #014217